Specials

De wapenfeiten van de Zweedse band Pain of Salvation zijn tot op heden vier studioalbums, waarvan met name de laatste twee, 'The Perfect Element I' en 'Remedy Lane' uitstekend ontvangen werden. Met deze werkstukken liet de band zien een absolute topper te zijn. Van welk genre eigenlijk? Daniel Gildenlöw probeert de wereld al een tijd duidelijk te maken dat Pain of Salvation in zijn ogen geen progmetalband is omdat het muzikaal te breed is om in dat genre te blijven hangen. Liever ziet hij vergelijkingen met een band als Faith no More. Na het akoestische live-tussendoortje '12:5', dat werkelijk uitstekend is, is de band na lang zwoegen klaar met 'BE'. Reden om uitgebreid te spreken met bandleider en zanger Daniel Gildenlöw, die midden in een drukke periode zit rond de release van het nieuwe album.

"Ja, ik heb het druk. Niet aleen met de promotie, ik heb het eigenlijk al anderhalf jaar enorm druk. Sinds we met dit project begonnen en verder is er ook nog van alles te doen, The Flower Kings bijvoorbeeld. Natuurlijk moest 'Be' ook nog eens opgenomen worden en dat was een enorme bevalling."

Je was er inderdaad al meer dan een jaar mee bezig. Het is al bijna een jaar geleden dat de band live het project aan het uitproberen was. Moest er nog veel aan gedaan worden?

"Muzikaal niet echt. De teksten waren een ander verhaal. Ik had het nog niet zoals ik het wilde toen we met de eerste concerten begonnen. Ik veranderde dus dingen van avond tot avond en achteraf zijn er ook muzikaal nog wat dingen anders geworden. Het verhaal is natuurlijk belangrijk en dat moest goed komen. En tijdens het touren was ik ook bezig stukken te laten rijmen, dat deden ze niet altijd. Ik zei wat ik wilde zeggen maar het klonk nogal moeilijk binnen de muziek. Zo kon ik het dus wat eenvoudiger over laten komen. Muzikaal gezien is alles wel behoorlijk hetzelfde gebleven."

Hoe ben je eigenlijk begonnen, met de teksten en daarna passende muziek ervoor of andersom of ging je op geheel andere manier te werk?

"Eigenlijk ontstonden de nummers geleidelijk. Ik wist wat ik wilde vertellen en daarvoor schreef ik dan ook. Tegelijkertijd zijn er dan ideeën over de muziek en die komt er automatisch bij."

Waneer werd er eigenlijk een begin gemaakt met 'Be', de eerste ideeën doken op in '96 las ik, zijn er toen al dingen geschreven?

"Nee, zo vroeg was het niet. Ja, ik had wel gedachten die de basis vormen voor het album maar er werd niet veel mee gedaan. Ik wist ook nog niet echt wat ik er mee kon doen. 'Be' zoals het uiteindelijk zou worden, daar werd eigenlijk pas een begin mee gemaakt twee jaar geleden. Het is ergens ook wel een vage situatie, ik heb ook reeds gewerkt aan 'The Perfect Element 2'. Sterker nog, daar ligt al materiaal voor op de plank. Maar toen kwam dit er dus tussen en dit wilde ik eerst. Daarnaast wilde ik ook echt specifiek voor dit project schrijven, dus niet dat het zo is dat er materiaal op het album staat dat eigenlijk voor 'PE2' is bedoeld. Dat zou niet kloppen. Maar ik ben braaf geweest en heb ook echt helemaal niks gedaan met met de nummers die er lagen."

Dus je weet al wat het volgende album gaat worden?

"Eeeh, naja, dat is weer een ander verhaal. Het antwoord is neen. Het probleem is namenlijk dat 'PE2' een orkestraal werk moet worden. Dat idee heb ik vanaf het begin gehad. Voor 'BE' wilde ik dat ook en dat is dan ook gedaan. Dan krijg je de situatie dat we plotseling twee van die orkestrale werken uitbrengen en dat de richting ineens zo anders is geworden ten aanzien van de vorige werken. Dan krijg je opeens 'Pain of Salvation, de orkestrale progmetalbands' als label opgeplakt. Ik denk dat het beter is om als volgende album iets te maken dat meer rockt. Meer zoals 'Remedy Lane'. Niet puur voor het stempel dat we krijgen maar ook omdat we niet achter elkaar hetzelfde willen doen. Wat vind jij eigenlijk van het album?"

Ik weet vrij zeker dat het voor mij het album van het jaar gaat worden.

"Yes! Dat vind ik nou geweldig om te horen. Voor mij trouwens ook, haha!"

Het was overigens wel moeilijk om door te komen de eerste, laten we zeggen tien keer.

"Dat is inderdaad waar. De oorzaak zal hem zitten dat het per nummer zo anders is. Elke stuk heeft een heel eigen gezicht. Natuurlijk zitten er wel logische overeenkomsten in maar het zijn eigenlijk steeds andere stijlen. Het kost tijd om dat te doorgronden. Ik vraag me ook wel af hoe de reacties zullen zijn. Ik heb een beetje het idee dat er een groep mensen is die er niet doorheen gaat komen omdat het te wisselend is en te weinig een geheel zoals ze dat van ons kennen. Op vorige albums waren de nummers wel vaak in dezelfde stijl. Dat heb je nu niet. Ik verwacht dus niet altijd even goede reacties maar misschien valt het mee."

Waarom is er eigenlijk besloten om geen 'Special Edition' uit te brengen?

"Dat is ook zoiets. We waren maar net op tijd klaar met het album en als je een speciale versie ook uitbrengt moet je er wel iets van maken waardoor het zin heeft om een 'Special Edition' te hebben. Dat hadden we niet omdat echt alle tijd en energie in het album zelf ging zitten. Het album moest snel uitkomen en we hadden gewoon geen tijd meer voor extra materiaal. Die 'special' zou dan later komen en dan heeft het ook niet echt heel erg veel zin meer. Dan kopen mensen meteen het album en komen ze twee maanden later tot de ontdekking dat er nog een andere, uitgebreide versie van is. Die vinden ons dan ook een stel uitzuigers. Daarnaast hebben we natuurlijk opnames gemaakt van de band en willen dus ook een live dvd van 'BE' uitbrengen. Dat is ergens ook wel een speciale editie."

Hoe gaat dat eruit zien denk je?

"Daar zijn we al tijden over aan het vergaderen. Het is moeilijk. We hebben al zoveel ideeën gehad. We dachten er eerst aan alleen de dvd uit te brengen maar je kan er ook veel meer van maken. Ook hebben we nog de optie om iets te maken waar een dvd in zit samen met het album dat nu uitkomt, maar dat kan je ook weer niet zomaar doen want mensen hebben die dan al. Toen opperde iemand dat we ook een leeg gat in de verpakking kunnen doen voor de cd. Het is natuurlijk een geheel dat bij elkaar hoort."

Maar dan heb je weer een Jewel-case over.

"Daarom is dat ook weer niet echt een topplan. Ik ken iemand met een enorme collectie. Die heeft dan ook de dvd's ergens anders staan dan de cd's. Voor hem zijn de cd's in feite heilig en de dvd's leuk om erbij te hebben. Die zou dan ook persee de cd tussen de cd's willen hebben. <lacht> Dus hij zou het echt verdommen om de cd in de box te doen. Zo zullen er wel veel meer mensen zijn dus dat lijkt me toch ook niet echt een plan. Misschien de cd er gratis bij maar dan verkoopt het album weer niet dus dat is eigenlijk ook geen optie."

Wil je bij de dvd ook het concert op audio cd's voegen? Zoiets als bijvoorbeeld Transatlantic en de Flower Kings met recente liveuitgaves hebben gedaan?

"Ja, eigenlijk is dat wel de bedoeling. Sommige mensen vinden audio cd's prettiger draaien. Die kan je gewoon snel opzetten. Dus er zullen uiteindelijk wel meer versies komen en zal het wel een combinatie van plannen worden. Het zou gaaf zijn om een box uit te brengen met alles van 'BE'. Wat zou jij bijvoorbeeld kopen?"

Ik zou wel gaan voor de grotere 'Special Box', ook omdat ik het album echt geweldig vind.

"We zullen er over na gaan denken in ieder geval, maar een mooie box is wel een optie."

Naast je werkzaamheden met Pain of Salvation ben je tegenwoordig volwaardig lid van de Flower Kings. Na 'Unfold the Future' en op 'Adam & Eve', dat in augustus in de winkel lag ben je een vast bandlid geworden. Hoe is dat eigenlijk gegaan?

"Ik was met Transatlantic mee als gast op de laatste tour. Er was iemand nodig die extra stukken kon spelen en Roine (Stolt) vond dat prima gaan. De Flower Kings konden ook wel iemand gebruiken die in kon springen. Roine vroeg mij toen voor de tour met de Flower Kings en dat ging goed. Uiteindelijk kon ik er als volwaardig bandlid bijkomen omdat het met de anderen zo goed klikte. Het is erg leuk om te doen. Je bent dan weer op een hele andere manier bezig en daar haal je ook ervaring en inspiratie vandaan. Dat zal je ook weer naar Pain of Salvation meenemen. Pain of Salvation is echt honderd procent mijn eerste prioriteit. Maar zolang ik de tijd heb blijf ik het gewoon doen."

Pain of Salvation is wel weer heel anders dan de Flower Kings, uit welke achtergrond kom je eigenlijk?

"Mijn muzikale achtergrond is een heel verhaal. Mijn ouders hadden veel platen staan en zo hoorde ik dus ook veel. Ik weet zelfs nog dat toen ik klein was, jaar of tien, ik een keer van een leraar iets hoorde over de Beatles waarop ik meteen riep “Daar hebben wij thuis ook albums van”. Dat wil je thuis ook meteen horen natuurlijk en het maakte indruk. Verder kwamen ook andere dingen uit de verzameling naar boven. Ik heb tot mijn twaalfde, naast de Beatles, veel zitten luisteren naar Jesus Christ Superstar, Abba, Simon and Garfunkel en dat soort dingen. Niet dat ik nog steeds naar alles regelmatig opzet maar dat neem je toch mee en zal altijd toch ergens invloed hebben op wat ik nu doe."

En na je twaalfde kwam een andere periode.

"Toen ontdekte ik Kiss, het album 'Lovegun'. Wat heb ik die veel gehoord zeg. Bij ons op school hadden we een bibliotheek en daar hadden zo ook platen. 'Love Gun' was het 'coolste' wat ze hadden. Haha, alleen die hoes al. Er waren er ook meer die hem wilde luisteren. Dus als de pauze begon vloog ik telkens in een lange sprint naar de bibliotheek om als eerste bij dat album te zijn. Ik ben echt tot mijn vijftiende met die plaat bezig geweest. Weet je welke trouwens geweldig is? 'The Elder'. Dat album werd afgekraakt door veel fans omdat het niet als het bekende Kiss was maar het is echt een geniaal album. Daarna gingen ze weer terug naar het oude geluid met 'Creatures of the Night'. Die is overigens ook goed!"

Ik ken Kiss niet echt heel goed overigens.

"Dan moet je het eens proberen, die albums die ik net noemde. Eigenlijk was het ook een erge periode. Het hele image-gebeuren deed me niks. Het ging mij puur om de muziek. Iedereen dacht dan ook dat het om het image ging, als reden om ernaar te luisteren. Ik liep me ook constant te excuseren dat ik ernaar luisterde en dat het puur om de muziek ging. Dan zit je al op een leeftijd dat je je heel erg druk maakt om wat mensen van je denken. Ik was echt bang dat mensen zouden denken dat ik een halve gare was omdat ik naar Kiss luisterde. <lacht>"

Maar de Kiss periode ging dus toch ook over.

"Ja, daarna is het een tijdje algemeen geweest. Tot dat ik een jaartje of wat een 'King Diamond-periode' had. Ik was toen achttien of negentien ofzo. Ik ben hun nooit echt gaan volgen trouwens. Ik was puur met de albums 'Conspiricy' en 'Them' bezig maar ik heb later werk eigenlijk nooit echt gekocht. Daarna kwamen bands als Dream Theater en Faith no More. Ook geweldig is trouwens 'Whore' van Dalbello, die is uit '95."

Die ken ik eigenlijk niet, wat is dat voor iets?

"Een geweldige zangeres. De muziek is wat meer rock. Eigenlijk gewoon mainstream. Een geweldige stem heeft ze. Dat is echt heerlijke muziek. Wel heel anders dan de muziek die wij bijvoorbeeld maken om even in hokjes te denken."

Over hokjes gesproken, ik zie Pain of Salvation eigenlijk niet als een progmetalband overigens.

"Dank je, dank je!!! Geweldig dat iemand dat zegt. Ik zie het zelf ook niet als progmetal. Maar ja, we zijn in die hoek terecht gekomen. We hebben complexe structuren in de nummers zitten en stukken gitaar met distortion. Dan ben je dus al progmetal volgens velen. Dat van de complexe structuur, dan snap ik het verband nooit echt. Er zijn meer stijlen met complexe structuren dus dan hoef je nog geen progmetal te zijn. Ik heb het altijd opvallend gevonden dat er nooit iemand op de link is gekomen tussen progmetal en Faith no More. Zij gebruiken ook harder gitaren en zijn ook complex maar kwamen niet in het progmetalhokje terecht."

Misschien is het omdat ze populair zijn Prog is immers niet 'cool'. Volgens de zogeheten kenners al helemaal niet.

"Nee, het is niet cool en zal het denk ik ook nooit worden. In Zweden al helemaal niet trouwens. Dat is wat dat betreft ook niet echt een topland. Daarom is zo'n stempel al zo vervelend. "Oh, het is progressieve metal, nah, dan is het niks". Dat terwijl ik veel meer verband zie tussen ons en bijvoorbeeld Faith no More dan tussen ons en Symphony X om maar iets te noemen".

Denk je dat er veel invloed in je muziek zit van Faith no More trouwens?

"Ja, het zal er zeker in zitten. Faith no More hoort ook bij mijn absolute favorieten. Maar ik haal ook invloeden uit dingen die ik verder absoluut niet goed vind. Dat heb je wel eens, dan hoor je iets dat eigenlijk waardeloos is, maar dan zit er een geweldige dingetje in. Echt geweldig, dat sla je dan op en gebruik je het later zelf misschien ook weer. Invloeden komen soms uit hele vreemde hoeken wat dat betreft. Overigens, hokjes zijn soms ook wel weer handig. Als ik lees dat iets 'hele goede progressieve metal' is doe ik er niet echt heel veel mee. Ik weet dat het me dan 99,9% van de tijd toch niet aanspreekt."

Als een band trouwens wel een soort progressieve rock of metal maakt en het weet polulair te worden komt er wel weer een andere nieuw bedachte naam voor.

"Inderdaad. Net als Tool. Dat heeft ook veel elementen waardoor je het zo in de prog-metalbak kan gooien en toch zie ik het nooit echt gebeuren."

Iets anders, hoe willen jullie het eigenlijk live gaan doen met 'BE'?

"Dat zal nog een heel gedoe worden. Het is natuurlijk niet zoals bij Metallica om maar wat te noemen. Die spelen gewoon de nummers met een orkest erachter. Bij ons maakt het orkest echt deel uit van de muziek. Dan kunnen we dus drie dingen doen. We kunnen een orkest meenemen. Dat zou natuurlijk het gaafste zijn maar het probleem zijn ook de hoge kosten ervan . We weten niet precies of het haalbaar zal zijn. Wat we ook kunnen doen is de nummers veranderen. Dat zou in feite zowat neerkomen het opnieuw moeten schrijven van stukken dus dat zal wel niet echt een optie worden. Dan blijft mogenlijkheid drie nog over: spelen met het orkest op tape."

Krijg je dan niet zo'n voorgeprogrammeerde toestand?

"Valt wel mee, je zou het op een 'click-track' systeem kunnen zetten. Dat je steeds korte partijen kan starten zodra het nodig is. Loopt het allemaal iets anders dan verwacht kan je een stuk vroeger of later inzetten. Ook zou je dingen kunnen versnellen of vertragen als het moet. Dat zou dus allemaal geen probleem zijn. Ik zit met iets anders, het feit dat ik dan het idee heb dat je de boel aan het belazeren bent. Je doet iets niet live, je staat gewoon naar een tape te luisteren. Als je dat doet is bijvoorbeeld het afspelen van gitaar vanaf tape ook nog maar een kleine stap. Je weet wel “als we dat stuk op die manier kunnen gebruiken kunnen we het ook via de tape doen, dan klinkt het misschien wel beter”. Natuurlijk kan je jezelf wel in de hand houden maar toch is het maar vreemd om te doen. Maar we moeten het nog bekijken."

Denk je dat heel 'BE' live gebracht zal worden?

"Daar zijn we ook nog over bezig. Het is wel de bedoeling om 'BE' in zijn geheel uit te voeren, maar we kunnen ook nog besluiten slechts delen ervan te spelen. Gewoon een normaal concert dus."

En mensen zitten te wachten op nummers van 'BE'.

"Klopt, maar dan zit je natuurlijk nog steeds met de vraag hoe je het zal brengen. Als je toch stukken 'BE' doet kan je net zo goed voor het hele album integraal gaan."

Hoeveel mensen zou je eigenlijk mee moeten nemen als je een orkest zou kiezen?

"Negen, vier voor de 'strings' en vijf voor het rythmdeel. Die mensen betalen is dus duur. Er zit ook een wereld van verschil tussen bandmensen en orkestmensen. Je kan gewoon muzikanten voor een band optrommelen om iets live te gaan doen en dan afspreken dat je nog wel kijkt hoe de kosten zullen zijn. Als het goed gaat maak je winst en deel je dat met de mensen die mee gaan en anders is het jammer. Bandmuzikanten doen dat wel, mensen die uit een orkest komen niet. Die zijn gewend precies af te spreken hoeveel ze krijgen. Als je dan te weinig winst maakt heb je een probleem want je moet ze toch betalen."

Als er naast jullie vijf nog negen mensen het podium op moeten zal het een volle boel worden.

"Haha, ook dat nog inderdaad. We spelen niet in de grootste zalen en voor ons is het soms als eens krap, laat staan dat er nog negen stoelen bij moeten. Maar we zien wel. Als het echt niet lukt kan je altijd nog de dvd opzetten."

Wanneer komt hij eigenlijk?

"We hopen nog dit jaar. Als alles goed gaat tenminste. Dat zal december worden. Maar er kunnen altijd nog dingen mis gaan maar dit is wel de planning in ieder geval."

Vlak na het geven van dit antwoord veranderde het gesprek. In plaats van plichtmatig vragen te beantwoorden wilde Daniel weten wat mijn favoriete nummers en delen van het album waren.

Er staan veel mooie dingen op, 'Diffidentia' vind ik in ieder geval geweldig, onder andere door de overgangen in het nummer. Dat is natuurlijk ook een echte Pain of Salvation song.

"Ja, hoe je het allemaal precies uitspreekt weet ik overigens ook niet zeker. Ik heb termen gebruikt die ik soms alleen maar ken uit boeken. Anders moet je gewoon alle namen met een Amerikaans accent uitspreken, dan vindt in ieder geval al een enorme groep mensen dat je het goed doet. <lacht>. En verder?"

'Pluvius Aestivus' is erg mooi. Heel anders ineens dan de nummers eromheen en natuurlijk heel erg klassiek. Misschien niet wat mensen verwachten van jullie.

"Ik had dat nummer af en vond hem zelf prachtig. Maar inderdaad, ik denk dat er toch mensen zijn die het er moeilijk mee zullen hebben en het niks vinden. Vrienden van me die ik het liet horen vonden het na een paar keer luisteren ook een erg mooi nummer, maar ik zie al voor me wat er kan gebeuren. Dat mensen het album luisteren, rocksongs verwachten en dat dan tegenkomen en al snel denken “wat moet dit nou weer? Dit is helemaal geen metal of rock” of iets in die geest, zo staan er meer moeilijke nummers op."

Dat dacht ik ook, er staan natuurlijk wel andere echte POS songs op. In 'Iter Impus' vind ik de gitaar die inkomt in het tweede deel zo mooi, mede doordat de muziek heel even een seconde stopt en er dan vol in gaat met voorop het gitaarwerk.

"Daar zijn we ook heel tevreden over, de stillere stukken, was dat wennen eigenlijk?"

Ja, zo'n nummer als 'Vocari Dei', de muziek is heel mooi en minimaal, maar door de gesproken stukken erachter komt er zoveel sfeer bij in feite. Hoe zijn jullie aan die gesproken stukken gekomen.

"Die zijn ingesproken door Kim en Jim Howatt van de Amerikaanse fan-club. Ik vertelde wat ik ongeveer wilde hebben en dat spraken ze dan in, maar ze deden zelf ook dingen extra voor de grap. Scetches enzo, dat was leuk om te horen. Voor 'Vocari Dei' hadden we via onze mailinglist een oproep gedaan. We hadden een telefoonnummer neergezet en daarachter stond een antwoordapparaat. Mensen konden dan een boodschap aan god inspreken. We hadden wel wat reacties verwacht maar het bleek een enorm succes met meer dan duizend reacties! Mensen mochten doen wat ze zelf wilden en de verhalen liepen enorm uiteen."

Zal een tijd gekost hebben om het allemaal te luisteren.

"Dat wel ja, maar het was een hele ervaring. We vroegen ons soms echt af wat we begonnen waren. Dan zit je naar iemand te luisteren die zeer emotioneel aan het vertellen is dat hij zelfmoord zou willen plegen omdat de wereld zo'n zooi is. Dan zaten we daar echt van “nee, hij zal het nu toch niet gaan doen”. Helemaal stom als je dan iemand ineens hoort zeggen “Good luck and all the best, keep up the good work, bye”. Of mensen waren heel oprecht of ze konden heel goed toneelspelen. <lacht> Ook geweldig was trouwens een vent die zat te vertellen dat hij hulp nodig had met de keuzes die hij moest maken. Bleek of het einde van zijn verhaal dat hij niet kon kiezen welk wasmiddel hij moest gebruiken. <lacht> Ik vond het zowat jammer dat ik niet alles kon gebruiken, maar dan zou het wel een heel erg lang album worden. Ook een heel erg lang nummer trouwens."

Dat wilde ik trouwens nog vragen: Je broer woont tegenwoordig toch in Nederland?

"Ja, in de buurt van Utrecht. Zijn vrouw komt daar vandaan."

Hoe doen jullie het dan met repeteren en schrijven? Stuur je muziek via Internet?

"Dat gaat me niet lukken. Ik woon op het platteland en heb daarom ook geen vaste internetverbinding. Ik moet dus alles via telefoonlijn en modem doen dus grote files versturen gaat niet werken. Het is wel eens lastig maar tot op heden gaat het nog steeds goed."

Nog veel te doen de komende week?

"Nog wat promotiewerk. Zo eerst maar eens met een kopje thee op m'n gemak gaan zitten en daarna naar bed. Naast tijd is slaap ook iets waar ik een gebrek aan heb geloof ik."

OProg (9-2004)

Zie ook:

Interview met Daniel Gildenlöw - Tekst & Interview: OProg