Specials

Bijna twintig jaar was het stil en nu komt het derde album sinds de wederopstanding al weer uit. Kaipa, de band rond toetsenist Hans Lundin en Flower Kings-icoon Roine Stolt zit niet stil. Op een druiligere, doordeweekse dag ging de telefoon en kreeg ik de bescheiden Zweed Lundin aan de lijn over de nieuweling en de jaren-zeventig versie van Kaipa.

Hans, leuk om je te spreken. Druk bezig met de promotie van het nieuwe album?

"Ja, ik had zojuist nog iemand uit Italie aan de lijn. Ik ga zo als het ware heel Europa door."

Blijft het qua promotie bij interviews of ga je deze keer nog meer doen? Misschien een keer een concert of een korte tour?

"Ik zie Kaipa voorlopig niks live doen. Het antwoord op de vraag of we nog gaan touren is dus nee. Niet dat ik niet zou willen, ondanks dat ik ook geen tijd zou hebben, maar het klimaat is er gewoon niet goed voor. Het is voor een band als Kaipa niet rendabel om te gaan touren dus dat zie ik voorlopig echt niet gebeuren."

Hoe is de muziek uit het tweede deel van het Kaipa-verhaal tot stand gekomen? Zover ik weet heb je qua muziek weinig gedaan sinds het uiteenvallen van Kaipa in 1982.

"Dat is niet helemaal waar, gedurende de jaren '80 heb ik drie solo-albums gemaakt. Daar heb ik dus de muziek voor geschreven en ik heb gedurende de jaren ook wat sessie-werk gedaan voor verschillende artiesten. Ondanks dat ik altijd flink wat materiaal heb geschreven kwam ik er nooit aan toe om er iets mee te doen. Het albums ‘Houses', uit 1989 was het derde en laatste product. Toch heb ik, toen ik begon met ‘Notes from the Past' niks met oud materiaal gedaan. Alles voor het album is speciaal geschreven."

"Goede vraag. Ik weet het eigenlijk niet. Ik laat me niet echt bewust inspireren door dingen die ik hoor. Het komt gewoon vanzelf in me op. Ik hoor een melodie in mijn hoofd en die werk ik dan uit."

"Nee, eerst deze lanceren, op een later tijdstip kan ik nog wel eens kijken hoe we het voor een eventueel volgend album gaan doen maar dat is nu niet aan de orde."

"Ik heb een eigen platenzaak, Musikörat, in Uppsala. Ik ben er mee begonnen in 1978 samen met toenmalig Kaipa-drummer Ingemar Bergman."

"Nee. De winkel heeft als doel alle goede muziek te promoten en dus ook onbekende dingen uit andere genre's. Het hoeft dus niet noodzakelijk prog te zijn."

"Niet direct. We waren helemaal niet van plan om het helemaal af te kappen in 1982. Natuurlijk is het een groot voordeel dat je zonder problemen een break kan nemen omdat je terug kan vallen op andere bezigheden. Het muzikale klimaat was in het begin van de jaren tachtig erg slecht, zeker in Zweden dat helemaal bol stond van de commercie. Een band als Kaipa had niet veel meer te zoeken in de muziekwereld en daarom besloten we er een jaartje tussenuit te gaan. Het zou inderdaad resulteren in het einde van de toenmalige band omdat de fut er een beetje uit was."

Die jaren '80 albums, 'Händer' en 'Nattdjurstid' zijn nooit op cd uitgebracht en worden gezien als mindere Kaipa albums. Ben je het daar mee eens en wil je ooit nog eens iets met dit materiaal gaan doen?

"Het was een ander Kaipa, de band was niet meer te vergelijken met de band van de eerste drie albums. Roine was natuurlijk ook vertrokken na ‘Solo'. Die albums sluiten aan bij de geest van die tijd en slecht was het absoluut niet. Het was eenvoudiger en directer. Het was niet voor niets dat Polar, nota bene het label van Abba interesse in ons had. De samenwerking werd geen succes dus na één album hield het verhaal bij dit label weer op."

"Als het mogelijk zou zijn. Op dit moment heb ik de rechten niet om er iets mee te doen, maar ik verwacht niet dat Polar ook maar enige interesse in het materiaal heeft. Het is toch niet rendabel voor zo'n label om dat album uit te brengen dus ik hoop er in de toekomst wel iets mee te kunnen doen. Voorlopig ben ik eerst bezig met het samenstellen van een box met de eerste drie albums en een hoop extra materiaal."

Dat las ik. Op welk label zal dat gebeuren en gaat de box meer bevatten dan alleen een stel cds?

"De bedoeling is om het op Inside Out uit te brengen. Ik wil er in ieder geval een boek bij doen met foto's uit die periode en dat soort materiaal. Het zal trouwens vijf cds bevatten."

"Dat is niet de bedoeling. Zoals ik al zei was Kaipa gedurende de eerste drie albums een heel ander Kaipa dan die latere twee. Die eerste drie hebben een verband, die horen bij elkaar en daarom is het logisch om die te bundelen."

In de liner-notes van ‘Kaipa' heb ik me er altijd over verbaasd dat er vermeld staat dat drie onbekende studionummers niet op de cd staan vanwege de slechte kwaliteit. Kunnen we die dan wel horen?

"Dat was zelfs nog een hele geschiedenis. Ik had die nummers op tape maar ik durfde hem niet af te spelen door de slechte kwaliteit van de tape. Het was de enige opname die ik had. Hij was gemaakt tijdens de eerste studio-sessies. Dat was zelfs de eerste keer dat we met Roine in de studio zaten. Het is dus een spontaan gemaakte, unieke opname. Pas een jaar of wat geleden heb ik het overgezet naar de computer en gelukkig is het nog zeer goed te beluisteren. Dit soort materiaal moet zeker alsnog uitgebracht worden."

"Ja. Maar dat is ook een heel verhaal. Die bootleg is samengesteld uit twee radioconcerten. Origineel is er dus nog meer materiaal dan toen uit is gekomen. Er zijn toen versies opgenomen die me achteraf beter bevallen dan de uiteindelijke nummers zoals ze op het album kwamen. Sommige stukken moesten voor het album wat compacter worden, terwijl ze live wel meer solo's bevatten. Daarom is het leuk om dat materiaal alsnog beschikbaar te maken voor een ‘groot' publiek."

"Dat moet dit jaar gebeuren. Eerst moet Roine terug komen uit Amerika. Dan moeten we kijken wat we verder gaan doen."

Toen je weer met Kaipa begon moest je muzikanten hebben om een band te vormen. Hoe is dat eigenlijk gegaan?

"Toen ik weer begon was het toevoegen van Roine natuurlijk een logische zet, aangezien hij veel ervaring heeft en in veel projecten betrokken is. Via hem kwam natuurlijk ook Jonas Reingold de band binnen. Zo kwam ik ook in contact met Patrik Lundström. Hem kende ik helemaal niet. Hij bracht Aleena in de band en dat is door de variatie een zeer goede toevoeging geworden. We zochten al naar een tweede stem om het wat afwisselender te maken."

Is er voor de drie laatste albums eigenlijk meer materiaal opgenomen en geschreven dan op de uiteindelijke cd's terecht is gekomen?

"Ja, ik zou zo nog twee cds kunnen vullen met materiaal maar je moet wel bedenken dat een stel losse tracks nog geen album maken. Daarnaast is de kwaliteit natuurlijk niet altijd super."

Maar je wilde bewust geen bonuscd zoals bij Inside Out wel een beetje gebruikelijk is?

"Dat was eigenlijk geen optie. Bovendien gaat daar weer veel werk in zitten en het is de vraag of het echt nut heeft. De albums hebben een kop en een staart en zijn bovendien vrij lang. Waarom zou er dan extra materiaal bij moeten dat er eigenlijk niet bij hoorde. Toch speelde ik nog wel even met de gedachte omdat we een 25 minuut durende improvisatie hadden die misschien op een bonus-cd zou kunnen omdat het een andere kant van de band laat horen. Roine vond dat geen goed idee en stukken werden gebruikt in andere nummers."

Veel materiaal staat op naam van jou en Roine Stolt. Schrijven jullie echt samen en werk je soms alleen de muziek uit, gezien het feit dat er nummers zijn met teksten van Roine?

"Nee, ik schrijf meestal alleen en ook de teksten. Het is alleen zo dat als ik een nummer af heb ik het vaak naar Roine stuur. Hij heeft veel meer ervaring door al het werk dat hij heeft gedaan. Hij gaat er dan mee aan de slag en past dingen aan. Hij heeft de vrijheid om teksten aan te passen, hij is namelijk beter in het Engels dan ik. Dat kan resulteren in het aanpassen van zinnen maar soms schrijft hij ook hele nieuwe teksten bij de muziek. Vaak sluit het dan een stuk beter aan."

Ik neem aan dat je ook thuis demo's maakt en de basis van een nummer opneemt. Hoe werk je daar verder mee?

"Ik maak thuis inderdaad opname's. Ik probeer zoveel mogelijk door te gaan met de originele opname's. We voegen dan instrumenten toe. Pas later pas ik stukken aan. Dan speel ik bijvoorbeeld een keyboardpassage opnieuw in om hem beter te laten passen bij de muziek."

Wat is het belangrijkste verschil tussen de vorige twee albums en de nieuwe schijf?

"Ik probeerde meer één geheel te maken. Dus een terugkerende melodielijn in plaats van steeds verschillende passage's. Dus niet een melodie die je één keer hoort en dan verdwijnt. Verder zijn er denk ik geen grote veranderingen."

Tussen het artwork van ‘Keyholder' en ‘Mindrevolutions' zit een duidelijk verband. Zijn de hoezen speciaal voor Kaipa gemaakt en was dit een bewuste keuze?

"Het artwork is gemaakt door Jan Ternald, een grafisch kunstenaar die met behulp van de computer schitterende werken maakt. De hoes van ‘Meet the Flower Kings' is bijvoorbeeld ook van hem. De hoes van ‘Keyholder' paste gewoon mooi bij het idee dat ik voor ogen had. Toen ik zijn verdere werk bekeek kwam ik op het schilderij uit dat voor ‘Mindrevolutions' is gebruikt. Het leek me een leuk en logisch vervolg op de vorige hoes omdat één van de figuurtjes op het schilderij ook te zien was op ‘Keyholder'. Het is in feite een logisch vervolg."

Ik wil je dan hierbij danken voor je tijd. Succes de komende periode en we kijken uit naar de toekomst van Kaipa.

"Dank je. We zullen zien wat het zal worden. Eerst die box en daarna wachten we af wat de toekomst gaat brengen."

Interview met Hans Lundin - Tekst & Interview: OProg