Frank Zappa 1988

Vrijwel alle concerten werden opgenomen door Zappa's eigen mobiele studio die de naam UMRK droeg (Utility Muffin Research Kitchen). Dit leverde drie geweldige live-albums op: ‘Broadway the Hard Way', ‘Make a Jazz Noise Here' and ‘The Best Band You Never Heard in Your Life'. Drie albums die behoren tot de vele hoogtepunten binnen het repertoire van Zappa. Daarnaast kwam er ook materiaal op de ‘You Can't Do This On Stage Anymore' serie. Zowel voor de bezeten fan als voor de persoon die tot op heden onbekend is gebleven met Frank Zappa bieden deze albums een uitstekend overzicht van het werk van de grote meester. Om deze reden is dan ook besloten deze periode uit te lichten aan de hand van het werk dat hieruit afkomstig is.

Tijdens de eerste serie optredens van de band verklaarde Zappa nog het volgende over zijn nieuwe groep: “Weet je, dit is de beste band ter wereld” en “We hebben lol met deze mannen. Rondreizen met elf gasten. We vertrekken direct na een concert en nemen een elf uur durende busreis naar Cleveland. Het is een soort schoolkamp. Het is geweldig!”. En inderdaad, de groep had op het podium hoorbaar plezier. Elk optreden was dan ook uniek. Het maakte deel uit van de filosofie van Zappa. Hij paste de concerten naar eigen inzicht aan. Elk optreden had een andere setlist, stijl, teksten en parodieën op actuele gebeurtenissen. Ook verwerkte hij actuele zaken in de concerten en referenties naar andere artiesten zoals in 'Why don't you like me?’ (Dit was een aangepaste versie van 'Chunga’s Revence' met teksten van Michael Jackson). Daarnaast had de tour ook een politieke lading. Naast het feit dat Zappa zijn ongenoegen kon spuien over de toenmalige regering probeerde hij ook mensen over te halen zich te registreren voor het stemmen bij de presidentsverkiezingen ('Ladies and Gentlemen, this is the intermission, get your butt out there and register to vote').

Toen Zappa naar Europa kwam werd het geheel aangepast voor het Europese publiek. Veel van de politieke lading verdween en de muzikale en humoristische aanpak verbeterde. Ondanks dit alles werden de spanningen tussen de bandleden groter tot het op een punt kwam dat het de kwaliteit van de concerten aan ging tasten.
Niet alle concerten werden even goed begrepen. De fans en aanwezigen snapten het, de critici echter wat minder en mede daardoor werden de meer experimentele songs regelmatig met de grond gelijk gemaakt. Dit ging met name over de synclavierpassages en loops die erg ontoegankelijk waren. De muzikale kwaliteit van de groep is vooral te horen tijdens de ‘langere' nummers zoals ‘Bif Swifty’, ‘King Kong’ en de op ‘Broadway the Hard Way’ te vinden Police-cover ‘Murder by Numbers’ waarop de speciale gast ‘Mr. Sting’ meedeed. De geniale gitaarsolo’s die Zappa altijd had zijn te horen tijdens ‘Fire and Chains’, ‘The Torture Never Stops’ en ‘Outside Now’.

Het entertainmentelement was ook in Europa volop te horen. Het uitte zich vaak in aangepaste songteksen en conversaties en mededelingen tijdens nummers. Ook had vrijwel elke show één of meer ‘geheime woorden’, zoals ‘Ring of Fire’, ‘Just the Tip’ of ‘Jimmy Swaggart’. Deze werden midden in bestaande nummers spontaan gebruikt. Ike Willis verklaarde dat dit nooit afgesproken werk was maar gewoon een gevolg van de chemie op het podium. Ook personen werden door Zappa aangepakt. De TV-evangelist Jim Bakker kreeg er van langs in ‘Jesus Thinks Your a Jerk’ (Broadway) terwijl het prostitueebezoek van Jimmy Swaggart ook aan de kaak gesteld werd. Laatstgenoemde werd een geliefd doelwit aangezien zijn arrestatie in meer dan één nummer verwerkt werd. Zo dook hij op in ‘Stinkfoot’, ‘Penguin on Bondage’, ‘Lonesome Cowboy Burt (Swaggart Version)’ en ‘More Trouble Every Day (Swaggart Version)’. De naam van het nummer 'Star Wars Won't Work' spreekt wel voor zichzelf. Ook herschreef Zappa drie Beatle-nummers naar aanleiding van de gebeurtenissen met Swaggart. 'Norwegian Wood' werd 'Norwegian Jim', 'Lucy In The Sky With Diamonds' werd 'Louisana Hooker With Herpes' en 'Strawberry Fields Forever' is herschreven tot 'Texas Motel'. Door problemen met de rechten van de nummers is het materiaal nooit op een regulier album gekomen. De copyrights lagen immers bij Michael Jackson en die werd in 'Why Don't You Like Me" zelf ook aangepakt. De nummers circuleren wel op internet onder de naam 'Texas Motel Medley'.

Ondanks het hoge muzikale niveau en de door de fans sterk gewaardeerde concerten besloot Zappa in juni 1988 de stekker eruit te trekken tijdens de laatste fase van de Europese concerten. Het laatste concert zou op 9 Juni in Genua zijn. De redenen zijn verschillend en deels altijd in een waas van onduidelijkheid blijven hangen.
Uit financieel oogpunt ging het niet goed. Tot op dat moment was er al $400.000 verlies. Zappa verklaarde begin 1990 dat hij nooit meer de weg op zou gaan met zijn eigen band. “Het kwam door de hoeveelheid geld dat ik kwijt ben geraakt sinds 1984. De ‘84 tour heeft met $250.000 gekost en de ‘88 tour $400.000. Dat is het. Ik heb geen geld meer op mijn rekening om te betalen voor de salarissen voor de muzikanten en voor de rest van de benodigdheden die noodzakelijk zijn voor een groep die wil touren. Dat kan ik niet.”

Ook de spanning tussen de bandleden nam zoals aangegeven toe. Op het einde had iedereen wel een conflict met iemand. Ike Willis vertelde dat Zappa op den duur wel misschien bepaalde leden had willen vervangen maar dat hij er door omstandigheden gewoon geen zin meer had en gewoon dacht “Fuck It!”. Zappa wees ook nooit naar individuele bandleden bij het terugkijken naar de hele situatie. Wel verklaarde hij dat sommige leden ondankbaar voor alles waren geweest. “Ik denk dat ze ongeveer tien keer meer betaald kregen dan ze daadwerkelijk verdienden. Ik denk dat een muzikant die de kans krijgt in deze band te spelen eigenlijk geld toe zou moeten leggen. Dit omdat hij de kans krijgt iets mee te maken wat niemand meemaakt. Dat klinkt misschien arrogant, maar het is arrogant en waar. Dit is de beste muzikale school die een muzikant mee kan maken”.

'Broadway the Hard Way' was het eerste officiële document dat verscheen van de tournee. Het werd voor het eerst op vinyl uitgebracht op Zappa's mail-order label ‘Barking Pumpkin'. Een jaar later zou de langere versie op cd verschijnen, met in plaats van negen vijftien nummers. De focus bij dit album ligt voor een groot deel op de komische kant van de tour, zowel op politiek als sociaal gebied. Doelen zijn onder andere Richard Nixon in ‘Dickie's Such An Asshole', de Republikeinse partij in ‘When The Lie's So Big', Jesse Jackson in ‘Ryhmin' Man', Michael Jackson in ‘Why Don't You Like Me?', Jim en Tammy Faye Bakker en Pat Robertson in ‘Jesus Thinks You're a Jerk'. Ook doet Sting mee op de Police-cover ‘Murder by Number'. De aankondiging is fraai:

FZ: "Alright . . . Now, this afternoon on my way down the elevator we stopped at the lobby, and I was introduced to a man named Sting who I'd never met before. And, he's a very nice man, and he came to the show tonight and I just talked to him in the dressing room a little while ago and I said: "How would you, Mr. Sting, like to come up on stage and perform with us?" Now . . . "
Sting: "How's [...]. It's not in my nature to kick a man when he's down. When I saw the first part of the show I realised I had to come up here and tell you something. Well, four years ago Jimmy Swaggart said this about me: He said this here song by The Police, "Murder By Numbers," was written by SATAN! Performed by the sons of SATAN! BEELZEBUB! LUCIFER! THE HORNED ONE! I wrote the fuckin' song, alright?"

In de hoesafbeelding krijgt toenmalig president Reagan er van langs. Op de muur van het kantoor waar Zappa zit staat zijn befaamde uitspraak 'Facts are Stupid Things'. Ondanks dat ‘Broadway the Hard Way' een geweldig album is geef ik persoonlijk de voorkeur aan de twee dubbelaars die nog zouden volgen en die dit album zouden overtreffen.

Frank Zappa - The Best Band You Never Heard in Your Life
*Label:*	Rykodisc
*Jaar:*	1988/91
*Recensent:*	OProg (12-2006)
*Duur:*	113:13
*Waardering:*

'The Best Band You Never Heard in Your Life' is uitgebracht in 1991 en zou de eerste zijn van twee dubbelaars. De hoes die de heruitgave uit 1995 siert is niet de originele cover. Dat was namelijk een foto van de band in actie. Daar waar er op ‘Broadway the Hard Way' voornamelijk nieuw materiaal te vinden is, bevat dit album een overzicht van het bekendere werk. Het is een afwisseling van humoristische stukken, zoals een Jimmy Swaggart-versie van ‘Lonesome Comboy Burt', en serieuzere passages. Zo is er een geweldige versie van ‘The Torture Never Stops' te vinden. Tot slot staat er ook een zeer goed verdraagbare uitvoering op van ‘Stairway to Heaven'.

Frank Zappa - Make a Jazz Noise Here
*Label:*	Rykodisc
*Jaar:*	1988/91
*Recensent:*	OProg (12-2006)
*Duur:*	136:44
*Waardering:*

Het laatste album dat verscheen van de laatste tournee was ‘Make a Jazz Noise Here'. Hierop is vooral de serieuze kant van Zappa te horen en komt hij het dichtst bij de jazz muziek ooit. Let wel, jazz op de Zappa-manier. Alleen de opening ‘Stinkfoot' heeft een komische kant. Verder vooral instrumentale nummers hoewel de geweldige versie van het vocale ‘Oh No' er ook mag zijn. Geweldig zijn ook de nummers van Igor Strawinsky en Bela Bartok. Voor mij persoonlijk is dit het absolute hoogtepunt van de drie albums. Briljante composities gespeeld door uitmuntende muzikanten. Het verbaast me nog steeds dat er zo'n enorme snelheid in het album zit en dat de stukken op zo'n geweldige manier in elkaar overlopen. Misschien is het voor de mensen die Zappa niet kennen aardig zware kost, voor de liefhebber is het echter een meesterwerk.

Frank Zappa - Trance-Fusion
*Label:*	Rykodisc
*Jaar:*	2006
*Recensent:*	OProg (1-2007)
*Duur:*	60:32
*Waardering:*

Het is, denk ik, algemeen bekend dat Frank Zappa vanaf het moment dat hij wist dat hij ziek was als een bezetene aan het werk ging zoveel als zijn gesteldheid het aan kon. Voor een deel werd de tijd besteed aan het definitief remasteren van zijn gehele oeuvre. Ook wilde hij een aantal van zijn grote hoeveelheid lopende projecten afmaken. De albums die hijzelf als compleet zag zijn nog lang niet allemaal uitgebracht. Van ‘Civilisation Phaze III', ‘The Lost Episodes', ‘Rage and the Fury - the music of Edgard Varese', ‘Trance-Fusion' en ‘Dance me this' zijn de afgelopen jaren alleen de eerste twee verschenen. Met het, dertien jaar na zijn dood, eindelijk uitgekomen ‘Trance-Fusion' wordt er hopelijk een begin gemaakt met het alsnog uitbrengen van het materiaal. Een groep fans kende het album al aangezien er een bootleg op de markt is gekomen die vermoedelijk een kopie van de originele master-tape is.
Begin jaren tachtig bracht Zappa drie gitaaralbums uit die later in de box ‘Shut up and play your Guitar' terecht kwamen. Het vervolg werd gemaakt onder de naam ‘Guitar', een dubbel-cd met een selectie van zijn meest geweldige gitaarsolo's. Of het altijd de bedoeling is geweest een opvolger te maken voor ‘Guitar' is niet bekend maar Zappa besloot toen hij ziek werd wel om dit album af te maken. Hij beschouwde het ook als compleet en liet het op Thanksgiving 1993 horen aan een selecte groep mensen, slechts enkele dagen voor zijn dood.
Trance-Fusion is gitaargod Zappa op zijn best. Een geweldig doorlopende waterval van zowel gevoel als techniek. Een techniek die niemand kon evenaren omdat zowel de stijl als het geluid altijd herkenbaar blijven. Het merendeel van de solo's is afkomstig van de hierboven besproken 1988 tour. Verder is een groot deel afkomstig uit 1984 terwijl er ook twee nummers opstaan uit eind jaren zeventig.
Dit album werd zowel in 1999 als in 2003 aangekondigd en is nu pas verschenen. De fan heeft zich er jaren op zitten verheugen. Het is het wachten meer dan waard geweest. Liefhebbers van de eerder genoemde gitaarplaten kunnen weer een tijdje vooruit. Nu de Zappa Family Trust steeds meer uitbrengt is het wachten op de andere projecten. Laten we hopen dat dat niet weer dertien jaar gaat duren. Misschien is het nu eindelijk uitgebracht in het kader van de 'Zappa plays Zappa' concerten. Zou het toeval zijn dat Dweezil Zappa te horen is op zowel het eerste als het laatste nummer?

Voor de fanatieke fans hier nog wat extra informatie over de herkomst van de solo's:

Chunga's Revenge
- Wembley Arena, London, UK: April 19, 1988. Samen met Dweezil Zappa.
Bowling On Charen
- Solo uit 'Wild Love' , The Palladium, NYC: October 28, 1977 (vroege show).
- Had oorspronkelijk de naam ' The Squirm'.
Good Lobna
- Solo uit 'Let's Move' To Cleveland, Orpheum Theater, Memphis, Tennessee: December 4, 1984.
A Cold Dark Matter
- Solo uit 'Inca Roads', Memorial Hall, Allentown, Pennsylvania: March 19, 1988.
Butter Or Cannons
- Solo uit 'Let's Move To Cleveland', The Pier, NYC: August 25, 1984.
Ask Dr. Stupid
- Solo uit 'Easy Meat', Rhein-Neckarhalle, Eppelheim, Germany: March 21, 1979.
Scratch & Sniff
- Solo uit 'City Of Tiny Lights', Brighton Centre, Brighton, UK: April 16, 1988.
Trance-Fusion
- Solo uit 'Marque-Son's Chicken' , Liederhalle, Stuttgart, Germany: May 24, 1988.
Gorgo
- Solo uit 'The Torture Never Stops' , Johanneshovs Isstadion, Stockholm: May 1, 1988.
- De naam komt waarschijnlijk van een science fiction flim uit 1961 of van Gorgonzola, de huiskat van Zappa.
Diplodocus
- Solo uit 'King Kong', Civic Center, Providence, Rhode Island: October 26, 1984.
Soul Polka
- Solo uit 'Oh No', Memorial Hall, Allentown, Pennsylvania: March 19, 1988.
For Giuseppe Franco
- Solo uit 'Hot-Plate Heaven At The Green Hotel', Solo uit Paramount Theatre, Seattle, Washington: December 17, 1984 (late show).
After Dinner Smoker
- Solo uit 'The Torture Never Stops', Palasport, Genoa, Italy: June 9, 1988.
Light is all that matters
- Solo uit 'Let's Move To Cleveland', Paramount Theatre, Seattle, Washington December 17, 1984 (late show).
After Dinner Smoker
- Solo uit 'The Torture Never Stops', Palasport, Genoa, Italy: June 9, 1988.
Bavarian Sunse
- Solo uit de 'I Am The Walrus jam', Rudi-Sedlmeyer Sporthalle, Munich, Germany: May 9, 1988. Samen met Dweezil Zappa

Bezettingen:
Frank Zappa - guitar

Tracks 1, 16
Dweezil Zappa - guitar

Tracks 1,4,7,8,9,11,13,15,16
Mike Keneally - rhythm guitar, keyboards
Bobby Martin - keyboards
Ed Mann - vibes, marimba, electronic percussion
Walt Fowler - trumpet, flugelhorn, keyboards
Bruce Fowler - trombone
Paul Carmen - alot, soprano, bariton saxophones
Albert Wing - tenor saxophone
Kurt McGettrick - baritone, bass saxophones, contrabass clarinet
Scott Thunes - bass, mini-moog
Chad Wackerman - drums, electronic percussion

Tracks 3,5,10,12,14
Ray White - rhythm guitar
Ike Willis - rhythm guitar
Bobby Martin - keyboards
Allan Zavod - keyboards
Scott Thunes - bass
Chad Wackerman - drums

Track 6
Warren Cuccurullo - rhythm guitar
Denny Walley - slide guitar
Tommy Mars - keyboards
Peter Wolf - keyboards
Ed Mann - percussion
Vinnie Colaiuta - drums
Vermoedelijk:
Ike Willis - rhythm guitar
Arthur Barrow - bass

Track 2
Adrian Belew - rhythm guitar
Tommy Mars - keyboards
Peter Wolf - keyboards
Ed Mann - percussion
Patrick O'Hearn - bass
Terry Bozzio - drums