Klaus Schulze
klausschulze 1978/2005 79:45 & 79:43
Recensent: H.'JoJo' de V. Waardering:
Ten tijde van verschijnen had ik twee albums van Klaus Schulze op zo’n karakteristieke Scotch-tape staan. Het monumentale ‘X’ was er één van. Op een of andere manier beklijfde het in die tijd onvoldoende en bleef verdere aanschaf van zijn omvangrijke catalogus achterwege. Ik mag dan ook wel spreken van een weldadige herontdekking van deze ‘anchorman’ van de elektronische muziek. Want dat is bij de in een prachtige hoes gestoken geremasterde versie van ‘X’ het geval. Allereerst beknopt wat achtergronden over deze Berlijnse artiest.
Schulze is na een kortstondig verblijf in Tangerine Dream en Ash Ra Tempel al snel als solo-artiest verder gegaan. Hij had genoeg van de oeverloze groepsdiscussies over nummers, ‘sequences’ en ‘credits’ en nam de touwtjes zelf in handen. En dat heeft hem geen windeieren gelegd. Een vaste maar ook uitdijende schare fans volgde hem in al die jaren en kocht zijn werken. Schulze is van oorsprong drummer en dat is goed te horen want zijn composities zijn zeer ritmisch. Hij stelt zelfs dat iedere zichzelf respecterende muzikant eerst drums zou moeten hebben gespeeld om het belang van ‘groove’ en ritme voor een goede compositie te kunnen vatten. Waar anderen zoals Tangerine Dream ritme voornamelijk digitaal laten bepalen, gebruikt Schulze ook echte drums en percussie. En dat geeft een extra dimensie c.q. levendigheid aan zijn muziek. Voorts is hij een meester in het neerleggen van warme melodieën, hetgeen niet iedere elektronicus is gegeven. Ten slotte moet zijn omvangrijke kennis van de traditionele klassieke muziek worden vermeld. Kennis die hij vaardig weet te verwerken, want wat mij betreft is iedere track op ‘X’ een klassieke symfonie op zichzelf. Ik zie Schulze dan ook veel meer als een moderne klassieke componist die, door het gebruik van niet-traditionele instrumenten, in de avant-garde hoek thuishoort waar groten als Terry Riley, Steve Reich en Philip Glass zich bewegen. En Schulze hoort ontegenzeggelijk in dat rijtje thuis.
Het voert te ver om de zes oorspronkelijke symfonieën en de bonustrack, die gemiddeld vijfentwintig minuten klokken, afzonderlijk te bespreken. Ik licht er een paar uit die op deze dubbeldisc symbolisch zijn voor de rest. Zoals het wervelende ‘Friedrich Nietzsche’. Wat een vernuftige opbouw naar de uiteindelijke climax, wat een power en een indrukwekkend samenspel tussen toetsenarsenaal en percussie. Ongekend sterk, zoals ‘George Trakl’ en ‘Frank Herbert’ dat ook zijn. Hierin vallen vooral de langzaam maar zeker doorgevoerde modificaties van het thema op. Herhaling is slechts schijn. Het orkest komt aan bod op disc twee - die nog klassieker klinkt dan disc één - in ‘Ludwig II Von Bayern’ en in de bonustrack ‘Objet D’Louis’. Eerstgenoemde is een fabelachtig creatieve compositie - let op de buitengewone inval van de drums na zo’n twintig minuten - waarin de synergie tussen een ‘ouderwets’ orkest en de ‘moderne’ Moogs leidt tot een surrealistisch geheel. Overigens geweldig geïllustreerd door hoesfoto’s waarin het clichématige beeld van een orkestformatie, plechtig en in stemmige kleding gezeten op een stoel, wordt doorbroken door de muur van Moogs en door de op de grond zittende Schulze die de vele toetsen bedient. ‘Heinrich von Kleist’ en de bonustrack, een alternatieve liveversie van ‘Ludwig’ met geluidstechnisch mindere kwaliteit, zetten de lijn voort. Schulze op zijn best.
’X’ vormt een ijkpunt in de catalogus van een groot componist. Ik ben ervan overtuigd dat in de toekomst de waarde van Schulze voor de moderne klassieke muziek, nog meer dan nu al het geval is, zal worden erkend. Er zal nog wat tijd overheen gaan, maar het heeft mij tenslotte ook bijna 30 jaar gekost om het op zijn ware merites te schatten. En dat alles natuurlijk met dank aan Mister Bob ‘Dr. Robert’ Moog. Reikhalzend kijk ik uit naar vervolgaankopen …. dat gaat weer een hoop geld kosten.
JoJo (12-2005)
Bezetting:
Klaus Schulze - all sort of Moogs, synthesizers, mellotron, tom toms, cymbals
Harold Grosskopf - drums
Wolfgang Tiepold - cello, conductor
B. Dragic - violin
Orchester des Hessischen Rundfunks
Tangerine Dream leider Edgar Froese stelde zijn drummer Klaus Schulze, toen die weer eens experimenteerde met tapeloops, ooit voor de keuze: je drumt en je doet verder niets anders en stop met die vreselijke geluiden. Het vertrek uit TD was het gevolg en na een kort verblijf bij Ash Ra Tempel is Schulze als soloartiest verder gegaan. Een groot aantal albums is van hem verschenen, zo’n vijftig stuks, tien-, twintig- en vijftig-cd-boxen niet meegerekend. In de superlange nummers willen nog wel eens loops voorkomen die je even naar de tijdteller van de cd-speler doen kijken of die nog doorloopt. Er zit toch geen vuiltje op de cd? Zijn opvallendste werken zijn sinds kort in uitgebreide, deluxe edities verkrijgbaar. ‘In Blue’ is een album uit 1995 en dit is nu als drie-cd met als bonus een aantal "Live" nummers verschenen. Het biedt geweldige space- en ambientmuziek van, terecht genoemd, de grondlegger van de elektronische muziek. Neem er de tijd voor, maar deze computer-, synthesizer- en keyboardvirtuoos is de top in deze muzieksoort. Met medewerking van ex Ash Ra Tempel gitaarmaatje Manuel Göttsching op ‘Return of the Temple’.
klausschulze 2005 74:04 Recensent: JoJo Waardering: ‘Moonlake’ is Klaus Schulze’s nieuwste release. Ik ben de tel kwijt maar het zal, de serie ‘The Dark Side of the Moog’ inbegrepen, om en nabij zijn zestigste album zijn. Na een ingrijpende en langdurige ziekte is ‘the master’ weer ‘full swing’ terug.
’Moonlake’ is opgedragen aan Robert Moog, die helaas in 2005 overleed maar voortleeft in het schitterende en tijdloze instrument dat hij ooit ontwierp en dat nog steeds door velen wordt gebruikt. Het werkstuk bevat vier tracks waarvan er twee - ‘Playmate in Paradise’ en ‘Artemis in Jubileo’ - live in de studio zijn opgenomen. Al weet ik niet goed wat ik mij daarbij moet voorstellen als alle instrumenten, met uitzondering van de viool, door Schulze zèlf worden bespeeld. De techniek draagt ver, maar zoveel instrumenten tegelijk beroeren lijkt mij zelfs voor Klaus erg moeilijk. ‘Same Thoughts Lion’ en ‘Mephisto’ zijn opnames gemaakt tijdens een liveconcert in Polen op 5 november 2003.
Schulze blijft zich vernieuwen, al zet hij dan maar kleine stappen. Hij maakt elektronische muziek waarin verleden en heden samenkomen, waarin traditie wordt gekoppeld aan visie. Een visie die hij ontleent aan ‘state-of-the-art’ technische mogelijkheden, aan hedendaagse muzikale invloeden en uiteraard aan zijn eigen ervaringen en emoties. Die ontwikkeling komt in het dertig minuten durende ‘Playmate in Paradise’ (Robert Moog?) vooral tot uitdrukking in de eerste acht minuten van de track die sterk ritmisch zijn. Nog meer ritme dan we al van hem gewend zijn en een lust voor het oor en het hart. Vervolgens zakt de track wat in, hetgeen de overgang markeert naar een sferisch intermezzo, om vervolgens aan het einde weer op te leven. De ritmes en klanktapijten zijn gelardeerd met etnische melodieën en stemmen die zo uit de zandstormen in de woestijn lijken op te doemen. Ik ben niet zo’n adept van ‘world music’ en van de idealistisch drang om (muzikale) culturen met elkaar te vermengen, als u tussen de regels door begrijpt wat ik bedoel. Hoewel het beeldend wel sterk is, duurt het etnisch getinte gejammer mij dan ook wat te lang en het hoge niveau waarmee het nummer aanving haalt Schulze niet meer. ‘Artemis in Jubileo’ is typisch Schulze en ontwikkelt zich via minieme maar zekere verschuivingen in ritmes en akkoorden tot een climax. En dat geldt ook voor de beide livetracks waarvan ik overigens nauwelijks kan vaststellen dat ze live zijn opgenomen. Van publiek of omgevingsgeluiden is in geen velden of wegen iets te bekennen. ‘Same Thoughts Lion’ gaat, zelfs na herhaalde beluistering, te ongemerkt voorbij. ‘Mephisto’ bevalt mij, door de krachtige drumbasis, heel goed. De geweldige moogsolo rond minuut 10 zal Robert Moog in het hiernamaals een tevreden grijns opleveren: “Zo heb ik het ooit bedoeld Klaus”, zal hij daarbij mompelen.
Schulze heeft betere albums gemaakt. Bij zo’n productiviteit kan de boog echter niet altijd volledig gespannen staan. Ondanks de kanttekeningen kan ik echter geen genoeg krijgen van de man. Hij maakt nog altijd vele malen spannender elektronische muziek dan de door ‘sequences’ en ‘loops’ gedomineerde en eenvormige albums van het huidige Tangerine Dream.
JoJo (02-2006)
Bezetting:
Klaus Schulze - all keyboards
Thomas Kagermann - violin, voice
Discografie (kleine selectie):
Irrlicht (1972)
Cyborg (1973)
Picture Music (1973)
Blackdance (1974)
Timewind (1974)
Moondawn (1976)
Body Love (1977)
Mirage (1977)
Body Love II (1977)
X (78)
Blanche (1979)
Dune (1979)
Trancefer (1981)
Elektronik Impressionen (1982)
Audentity (1983)
Dreams (1986)
En=Trance (1988)
Miditerranean Pads (1990)
Totentag (1994)
In Blue (1995)
Are you Sequenced? (1996)
Dosburg Online (1997)
Moonlake (2005)
Kontinuum (2007)More S
© 2003-2024 OJE Music OJE Web All Rights Reserved
